archeologie  2011                     Archief 2010

copyright tekst, foto's, filmpjes: greta verduin                                   > Beleid Gemeente Almere <                                                                                                          

12 november 2011:  ‘eerste woning’ stadsdorp Nobelhorst

Op zaterdag 12 november 2011 om 10.45 uur, wordt het vuur in het hart van het toekomstige stadsdorp Nobelhorst ontstoken, bij de ‘eerste woning’ in het gebied, een mesolitische hut uit het Stenen Tijdperk. Dat doen we op de ‘Almeerse Dag van de Duurzaamheid’, want duurzamer dan hergebruik van een leefplek van meer dan 7000 jaar oud kan niet!  

Op een grote archeologische vindplaats is bewijs gevonden van leven in het Stenen Tijdperk, zeker 10.000 jaar geleden. De vindplaats is minstens 2000 jaar in gebruik geweest, dus tussen de 10duizend en 8duizend jaar geleden. Nu zijn er voorbereidingen voor een nieuwe nederzetting, een stadsdorp voor initiatieven, waaraan halverwege 2012 gebouwd zal worden. Nobelhorst wordt een initiatiefrijk stadsdorp voor bewoners en ondernemers die volop de ruimte krijgen om hun woon-/ werkdroom of allebei waar te maken. Het stadsdorp ligt in de groene, bosrijke oostelijke kant van Almere, in het bosrijke stadsdeel Hout. Vanuit Nobelhorst ben je zo op de A27/A6 richting Amsterdam of het Gooi.  Het stadsdorp telt straks zo’n 4.300 woningen verdeeld over verschillende buurten. Met vrije kavels voor woningen, bedrijven of een combinatie daarvan. Wonen en werken gaan hand in hand, in een ontspannen sfeer en waar de bewoners en ondernemers zeggenschap hebben over hun leefomgeving.

Op de archeologische vindplaats worden nu een mesolithische hut en omheining uit die tijd nagebouwd met wilgentakken. De wilgenstammen gaan wortel schieten en uitlopen in het voorjaar van 2012. Juist op het moment dat de eerste bewoners en ondernemers zich als ware pioniers in Nobelhorst zullen vestigen! De komende jaren krijgen de hut en de kraal de ruimte om letterlijk te groeien. Op deze plek in het stadsdorp wordt namelijk niet gebouwd.

Op de lokatie ligt één van de oudste nederzettingen uit Flevoland. Tijdens archeologisch  booronderzoek in 1999-2001 is een woonplaats ontdekt uit de Midden-Steentijd op een diepte van ca. 5 meter. De nederzetting lag op een verhoging in het landschap,  vlakbij een oude loop van de rivier de Eem. Op basis van de dateringen is vastgesteld dat de oudste bewoning circa 10.500 jaar geleden is en dat deze lokatie tenminste 2.000 jaar lang is gebruikt (8.500-6.500 v.Chr.). De mens uit de steentijd had dus een zeer duurzame verbinding met deze plek. Dit betekent overigens niet dat deze plek permanent werd bewoond. Waarschijnlijk werd deze lokatie steeds weer, maar kortstondig, bezocht, bijv.  als tijdelijk (jacht-)kamp, maar dan wel duizenden jaren achtereen. Het type hut dat hier is gemaakt, is geïnspireerd op een hut die eind jaren ’80 is opgegraven in Baarn, vlakbij de Eem. Ook die plek is duizenden jaren gebruikt. Dergelijke hutten zijn in Europa zeer zeldzaam in totaal is er slechts een handje vol van bekend (deze foto maakte Kunst-enzo van een 'tipi' in Lapland). Dergelijke hutten waren voor die tijd opvallend stevig, zijn mogelijk meerdere honderden jaren gebruikt, en hadden een belangrijke, centrale functie en betekenis voor de toenmalige samenleving. Gezien de overeenkomsten in loktie, gebruiksduur en ouderdom van de archeologische resten van Baarn en Nobelhorst kan er ook hier een dergelijke opvallend duurzame voorziening aanwezig zijn geweest.

Lokatie Nobelhorst: aan de Vinkweg

zaterdag 19 november 2011: Excursie naar Schokland
Archeologisch werelderfgoed in de polder

Op zaterdag 19 november 2011 organiseert Buro Archeologie & Monumentenzorg Almere ism de Plusbibliotheek Flevoland en Flevo-landschap een excursie naar Schokland. Kosten € 20,- pp (leden van de Flevolandse Biebs en sponsors van Het Flevo-landschap betalen €17,50)

Op Schokland is er een rondleiding olv stadsarcheoloog Willem Jan Hogestijn >

< en Riet Rijs, beleidsmedewerker Flevo-landschap. 

De archeologische betekenis van Schokland en omgeving wordt uitvoerig belicht, verder kun je lopend op verkenning op het eiland. Voor koffie en een bescheiden lunch wordt gezorgd.  Schokland is in 1995 op de Werelderfgoed-lijst geplaatst en staat als archeologisch monument symbool voor de eeuwigdurende strijd tussen mens en zee. Het telt 9 rijksmonumenten, waaronder 5 archeologische terreinen.

Het programma ziet er (onder voorbehoud) als volgt uit: 

11.00 uur: verzamelen bij DeNieuweBieb in Almere-Stad.

11.15 uur: vertrek per bus naar Schokland. Tijdens de busreis informeert Riet Rijs (Flevo-landschap) over de betekenis van Schokland en het Werelderfgoed.
12.15 uur: ontvangst op Schokland in de museumkerk met koffie en een eenvoudige lunch. (Stads) Archeoloog Willem-Jan Hogestijn zal een inleiding houden over de archeologische betekenis van Schokland. Vervolgens zal, in verschillende groepen onder deskundige leiding, het 'eiland' te voet verkend worden, dus stevige schoenen aan!

15.30 uur: terugkomst bij de museumkerk. Bezoek aan het museum en de museumwinkel.

16.00 uur:  weer terug naar Almere (DeNieuweBieb)


Meer info >  www.plusbibliotheekflevoland. nl/schokland  
Aanmelden tot uiterlijk 9 november 2011 >  info@plusbibliotheekflevoland. nl


Deze excursie maakt onderdeel uit van een vervolg op de cursus 'Spitten in de polder' en wordt mogelijk gemaakt door Bureau Archeologie en Monumentenzorg van de gemeente Almere, Het Flevo-landschap en Plusbibliotheek Flevoland en de provincie Flevoland.

4 november 2011: 1e versie nieuwsbrief Archeologie in almere

Vandaag komt Buro Archeologie & Monumentenzorg met hun 1e Nieuwsbrief met daarin een terugblik naar wat er dit jaar 2011 zoal is gebeurd op dit gebied.

Wie zich wil abonneren op deze digitale Nieuwsbrief mail > archeologie@almere.nl

Moderne technieken ingezet bij onderzoek scheepswrak

Op de bodem van de voormalige Zuiderzee - en haar voorganger 'het Almere' - zijn tot nu toe meer dan 400 scheepswrakken aangetroffen. Samen met de andere gemeenten in de provincie Flevoland herbergt de gemeente Almere dan ook een deel van het grootste ‘droge’ scheepskerkhof ter wereld. Een unieke situatie. En nog steeds komen er tot dusverre onbekende scheepswrakken aan het licht. 

De gemeente Almere wil graag meer inzicht in dit unieke - en voor het IJsselmeer-gebied ‘eigen’ - archeologisch potentieel. De traditionele prospektiemethoden schieten hiervoor echter tekort; het opsporen van scheepswrakken dmv prospektief boor-onderzoek of proefsleuven-onderzoek is het zoeken naar de spreek- woordelijke speld in een hooiberg èn bijzonder kostbaar. De relatief geringe omvang van de scheepswrakken ikm de onvoorspelbaarheid van de ligging van de wrakken is daar debet aan. De ontwikkeling van steeds geavanceerdere geofysische karterings-technieken biedt een beter perspektief. Bovendien genieten dergelijke technieken (gezien het non-destructieve karakter ervan) de voorkeur boven de meer traditionele methoden. Om deze reden hebben archeologen in augustus 2011 met behulp van grondtracer/radar en magnetometer 2 bekende scheepswrakken aan de Terpmeent en in het Europakwartier in kaart gebracht. De gegevens kunnen vervolgens gebruikt worden om nog onbekende scheepswrak-lokaties op te sporen, zowel binnen als buiten Almere. 

Het onderzoek vindt plaats in het kader van het cultuurconvenant met de Provincie Flevoland en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.

19 oktober 2011: Zuiderzeedag in Cascadepark in Almere-Poort

Woensdag 19 oktober 2011 is er een Zuiderzeedag voor jong en oud in het Cascadepark in Almere-Poort. Op deze dag worden 11 historische scheepswrakken in Almere aangewezen als Rijksmonument. Deze schepen zijn zo belangrijk voor de geschiedenis van Nederland en zó uniek, dat ze voor de toekomst worden bewaard en beschermd. 

Wethouder Berdien Steunenberg krijgt om 10.15 uur een oorkonde overhandigd van direkteur Cees van ’t Veen van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, die samen met 350 kinderen het startsein geeft voor de feestelijkheden. Vanaf 12.30 uur tot 17.00 uur kunnen buurtbewoners en geïnteresseerden langskomen op dit gratis toegankelijke wijkfeest. Tijdens het feest kom je er van alles over te weten en meedoen aan aktiviteiten.

 Hoe was het leven aan boord van de schepen, welke kleding droegen de zeelieden, hoe klonk hun muziek? En hoe vinden de archeologen eigenlijk de scheepswrakken terug en wat doen ze er dan precies mee? 

Er zijn Zuiderzee aktiviteiten voor jong en oud zoals muziek, een verhalenverteller, vissers, zeelieden en presentaties nav vondsten uit de schepen. Ook wordt er door  archeologen uitleg gegeven over het schip ‘De Slagzij’ dat vlakbij is gevonden, een van de 4 scheepswrakken in Almere-Poort. Met een speciale Zuiderzee-feestkaart kan aan de aktiviteiten worden deelgenomen en is na deelname een presentje te krijgen.

De feestdag is de start van een uitgebreid projekt in Almere-Poort om kennis te maken met het Zuiderzee - verleden van Almere. Wethouder Berdien Steunenberg vindt het erg belangrijk dat de bewoners van Almere de archeologie kunnen zien en beleven. “Zo laten we de bewoners kennismaken met de unieke archeologie van de stad, die verrassend dichtbij is in de eigen wijk. Het zichtbaar en beleefbaar maken van deze historie geeft een meerwaarde aan de nieuwe woonomgeving.”

Het feest wordt gehouden in het Cascadepark West, naast Kindercasla- KlokHUIS. Het beste is om lopend, met de fiets of met de bus (lijn 4) te komen. Vanaf halte Europakwartier West is het circa 5 minuten lopen naar het wijkfeest. Er zijn weinig parkeerplekken. Ook als het guur weer is gaan alle feestelijkheden door, immers toen de schepen zonken, heeft het onstuimige weer ook een rol gespeeld!

22 september 2011: archeologie in het nieuwe land in  denieuwebieb (19.45 uur, gratis toegang)

Flevoland is de jongste provincie van Nederland en veel mensen denken dat Flevoland nauwelijks historie heeft. Maar Flevoland is misschien wel de provincie met het rijkste archeologische verleden. En de voormalige Zuiderzee behoort tot een van de grootste scheepswrakkenkerkhoven ter wereld. Tijdens deze avond gaan we uitgebreid in op de archeologische betekenis van Flevoland en Almere met Willem Jan Hogestijn stadsarcheoloog van de gemeente Almere, André van Holk hoogleraar maritieme archeologie (scheepsarcheologie), en Roel Rauwelier, paleontoloog bij de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed.

meer info - klik > HIER

29 augustus 2011: rode boekje voor wethouder steunenberg

Archeologie in Almere

Historie onder onze voeten

29 augustus 2011 overhandigde stadsarcheoloog Willem Jan Hogestijn (foto) het 1e exemplaar van het ‘Rode Boekje’ Archeologie (herdruk) aan wethouder Berdien Steunenberg (foto). 

Het boekje, geschreven door auteur en fotograaf Ben te Raa, besteedt aandacht aan de unieke archeologie van Almere. Zo beschrijft het de sporen die de pre-historische jagers en verzamelaars in het landschap achterlieten en de opgraving in de Hoge Vaart. 

Want dat dit vroeger zee was, dat weten veel mensen wel maar dat het daarvóór, zo'n 13.500 jaar geleden, land was en dat je dus hier vandaan naar Engeland kon lopen...is minder bekend. 

Ook worden de tot nu toe 27 scheepswrakken belicht die gevonden zijn uit de Zuiderzeetijd.

‘Rode boekje’? Wil jij ook een exemplaar van ’Archeologie in Almere'? Stuur dan je naam en verdere gegevens naar Buro Archeologie en Monumentenzorg >  archeologie@almere.nl  dan krijg je een gratis exemplaar toegezonden (zolang de voorraad strekt)

Meer informatie archeologie? Je kunt je langs deze weg ook opgeven voor het ontvangen van de 2-maandelijkse digitale nieuwsbrief met archeologisch nieuws uit Almere. De 1e nieuwsbrief verschijnt deze herfst.

Kijk op de website www.almere.nl/archeologie voor aktiviteiten van Buro Archeologie & Monumentenzorg; voor meer info over de unieke archeologie van Almere.

zondag 28 augustus 2011: meedoen op de Archeologiedag  Almere

Op zondag 28 augustus 2011 is op Stadslandgoed de Kemphaan de jaarlijkse archeologiedag. Op deze dag kunnen Almeerders en andere belangstellenden, van jong tot oud, meedoen met allerlei interessante en leerzame (gratis) aktiviteiten. 

Het thema van deze Archeologiedag is duurzaamheid, hoe de mensen omgaan met de natuur en hun omgeving door de eeuwen heen. Misschien was men zich hier vroeger niet altijd van bewust, maar toch kunnen we duurzaamheid herkennen in het verleden. Hoe vergelijkt zich dat met onze huidige levenswijze?
Leven wij nu eigenlijk wel zo duurzaam en hoe kunnen we dat verbeteren?

Wat is er te doen?

De aktiviteiten zijn verdeeld in 3 tijdsperioden uit de archeologische geschiedenis van Almere:de Prehistorie, de Zuiderzeetijd en het Hier & Nu. In alle tijden komen aspekten zoals bouwen, eten en leven aan bod en je mag dat zelf uitproberen. Ook kun je de Almeerse archeologen ontmoeten en vragen stellen.  

In de Prehistorie kun je werken met vuursteen, de wandeling eetbare planten volgen, meedoen met een onderkomen bouwen, alles te weten komen over kleding maken met natuurlijke materialen, en werken met aardewerk en prehistorische sieraden. 

In de Zuiderzeetijd zijn er demonstraties en workshops van oa varen met windenergie, een proeverij van eten aan boord, zeemanskleding, Kuiperij, Taanderij, houtbewerking en muziek. 

In het Hier & Nu kun je kennismaken met de Almeerse archeologen en hen uw vragen stellen (en is er een uitgebreide informatiemarkt van musea en culturele instellingen).

De Archeologiedag wordt georganiseerd door Stichting Stad en Natuur, namens Bureau Archeologie en Monumentenzorg van de gemeente Almere.

Stadslandgoed de Kemphaan (Kemphaanstraat 1) ligt aan de Waterlandseweg in Almere. Er zijn voldoende gratis parkeerplaatsen. Een routebeschrijving vindt u op
www.kemphaan.nl

26 juli 2011: archeo-route door schokland

Dankzij subsidie uit Europa en vanuit de provincie Flevoland kan de Stichting Flevolandschap een ‘archeo-route’ voor Schokland ontwikkelen. Dit wordt een leerroute voor kinderen en andere bezoekers,dat tot nu toe verborgen gebleven archeologische bodemschatten op het voormalige eiland tot leven brengt. 

Doel van het archeologische wandelpad is de bezoekers bewust te maken van de archeologie en bewoningsgeschiedenis van Schokland. De route gaat door afwisselende landschappen en voert langs diverse leerrijke plekken waar een thema uit het verleden tot leven wordt gebracht. Gedeputeerde Jan-Nico Appelman: 'de route richt zich in eerste instantie op kinderen, maar zal voor iedereen een leuke en leerzame ervaring zijn. Via een viewmaster – dat is een diakijker met doorklikbare afbeeldingen - krijgen bezoekers een beeld van het leven van de vroegere bewoners. In het project wordt ook een lesprogramma ontwikkeld voor de bovenbouw van de basisschool'. 

Werelderfgoed. Het is vooral vanwege de goed bewaard gebleven historie in het gebied, waardoor Schokland in 1995 een plaats heeft gekregen op de Wereld Erfgoed-lijst van UNESCO. Maar geen van de bestaande wandelroutes op Schokland besteedt speciaal aandacht aan de archeologische waarden uit de prehistorie, de Middeleeuwen en de periode van de Schokkerbewoning. Het gaat om elementen die de voor Nederland kenmerkende geschiedenis van leven met het water beleefbaar maken.

Het leerpad langs de (pre)historie draagt bij aan de leefbaarheid in het landelijk gebied van Flevoland. Daarom ontvangt de Stichting het Flevo-landschap een LEADER-bijdrage uit Europa van 180.000 euro. De provincie Flevoland geeft eenzelfde bijdrage.

11 mei 2011: koggefeest in de kruidenwijk

Op woensdag 11 mei 2011 is er een groot middeleeuws feest voor jong en oud in de Almeerse Kruidenwijk. Wethouder Berdien Steunenberg onthult om 10.30 uur een speciaal info-bord over de kogge, een middeleeuws schip dat in 1986 in de Kruidenwijk is gevonden. Daarna doen alle 600 basisschoolleerlingen uit de wijk een middeleeuwse dans. Met deze feestdag en lessen op de scholen in de omgeving, willen we de bewoners laten kennismaken met de unieke archeologie van de stad, die heel dichtbij is in de eigen wijk.

copyright tekst, foto's, filmpjes: greta verduin